Нурмљхђммђт Хљсђенов:
Ходайга шљкер, без исђн ђле
Наверно, все татары в республике знают имя директора татарской гимназии Нурмухамета Хусаинова. Два года назад всю страну облетели его слова: "Нелегко живется татарину в Башкирии», - сказанные с трибуны III Всемирного конгресса татар в Казани. Они были удостоены высочайшего комментария присутствующего на конгрессе президента России В.В. Путина, который прозвучал примерно так: а легко живется кавказцу в Москве или русскому в Чувашии? - что могло означать только: всем живется нелегко, терпите и можно было считать благословлением рахимовских порядков во имя стабильности.
Что произошло с этим человеком за это время, каковы его нынешние оценки башкирской действительности - вы узнаете из публикуемого ниже выступления Н. Хусаинова..>>>>>>>>
1920 елныћ язында Уфа губерна партия комитетыннан Стђрлетамак, Бљре љяз партия комитетлары исеменђ телеграмма килеп тљшђ. Бђлђкђй Башкортстан белђн Уфа губернасын берлђштерњ алдыннан бу љязлђрдђ яшђгђн халыкларныћ яћа оешкан Олы Башкортстанда калыргамы яки Татарстанга кушылыргамы – шул турыда фикерен белеп тиз арада ќавап бирњне талђп итђ бу ќитди тарихи документ.
Халык фикерен ишетеп, аћа таянып эш итњне ућайлырак форсатка калдырып (референдум кайгысымени — ђле генђ ил љстеннђн гражданнар сугышы афђте узган; ачлык-ялангачлык, ятимлек, ќитмђсђ, юллар љзелгђн вакыт), тљрле олыслардан (волость) ќыелган аз санлы партия ђгъзалары шундый фикергђ килђ: «Казан безнећ рухи башкалабыз. Ђмма, Башкортстанныћ фуражиры буларак, без аныћ составында калабыз».
Фуражир, ягъни азык-тњлек белђн тђэмин итњче, лђкабен узган елларда татар аклаганмы-юкмы - анысы тарих хљкемендђ.
Ђмма ќыелган кешелђр гасырлар буе халык аћында яшђп килгђн хакыйкать - Казанныћ Русия џђм бљтендљнья татары (ул вакыттагыча, кићђйтеп ђйтсђк, тљрки мљселманы) љчен рухи-мђдђни башкала булып џђм моннан соћ да књп еллар шулай булып калачагын хђлиткеч тарихи мизгелдђ янђ бер кат ассызыклап раслыйлар. .>>>>>>>
Татар татар булып кала
- Фђрит ага, туган авылыгыз Арсланда ун ел чамасы даими яшисез бугай инде?
- Ђйе, пенсиягђ чыккач та, авылга кайттым. Љлкђн яшьтђге ђнкђйнећ њзенђ генђ яшђве авырлашкач, кайтып аны тђрбиялђдем. Хђзер мђрхњмђ инде ул. Туган нигездђге йортны яћартып-тљзђтеп ђле дђ иртђ яздан кара кљзгђ кадђр шунда яшим. Табигатькђ якынайдым, књћелгђ тынычлык алып, ќан рђхђте кичереп яшим туган нигездђ. Шђџђрдђ књргђннђрем авылга кайткач яћа ђсђрлђргђ тотынырга этђргеч бирђ.
- Быел кыш айларында Сезне берничђ тапкыр Уфада татар милли оешмалары њткђргђн урам ќыеннарында књрергђ туры килгђн иде. Ничек уйлыйсыз, татар теле Башкортстанда кайчан да булса башкорт џђм урыс теллђре белђн рђттђн дђњлђт статусы ала алырмы?>>>>>>
